Het kerkhof Aceh - Makam Kehormatan Tentara Belanda Banda Aceh.

Militairen op een kerkhof voor militairen in den vreemde. De wereld zit raar in elkaar. Eerst bevechten ze elkaar voor tig-jaren en na zoveel tientallen en tientallen jaren later, verzorgt een volk de graven van diegenen tegen wie ze gevochten hebben. 

Maar goed, daar ga ik het niet over hebben over al die Aceh oorlogen (1874-1914) waar Nederland bijna aan bankroet aan ging en  waar een paar familieleden van me mee te maken hadden. Nog gekker: de vader strijdt tegen Teuku Umar en de zoon was een vriend van Teuku.

Uiteraard verliest de zoon het van zijn pa, want die laatste was een hooggeplaatst legerleider (en het leger wil altijd knokken want anders wordt het oorlogsbudget ingekort) en zoonlief wordt weggepromoveerd naar Banjarmasin als Resident en later naar Celebes als gouverneur. (Lt.Gen. Willem Egbert Kroesen en Res. Cornelis Alexander Kroesen resp. broer van mijn overopa T.C.J. Kroesen en oudoom c.q. aangetrouwde neef van mijn opa Julius Boers.)

En natuurlijk denkt menigeen dat er enkel den Hollander begraven ligt, naast de Ambonese, Menadonese en Javaanse soldaten, maar wat weinigen weten is het feit, dat er daar vlakbij op een zijdelings stukje, ook Joodse graven liggen en welker geschiedenis een veel eerdere oorsprong heeft. 

Helaas heeft ook daar de grote tsunami huisgehouden (en later nog een kleinere) en veel van de Joodse graven zijn totaal vernield.

Maar voor hen, die daar nog liggen, dan hier een plaatsje op mijn site, uit respect. Waarom? Simpel, omdat er zoals gewoonlijk bitter weinig in de Nederlandse geschiedenis- en overige boekwerken zo weinig te vinden is over zaken, die zogenaamd on-Nederlands zijn, of te "min" zijn om volledig vermeld te worden door de Nederlandse historici. Het is steeds die "kolong" die te voorschijn komt en waar Nederland zo groot in is om er alles onder te schuiven, wat men niet kan gebruiken ter meerdere glorie van den Ollander. De belastingopbrengst zal dan wel niet zo groot geweest zijn toch?

Het is in- en intriest, dat ik - dankzij het internet en de taal spreek en machtig ben - deze informatie over het oude Indië moet plukken van sites in Indonesia, daarmee bewezen hebbende, dat de voormalige kolonisator er bitter weinig aan doet om haar koloniaal verleden levend te houden, ten gunste van de huidige en komende generaties.

En derhalve tevens mede bewezen hebbend, dat het de voormalige kolonisator slechts te doen was geweest om de centen uit de voormalige koloniën in de kantong te proppen.

Die weinige historici uit het verleden, die WEL iets over de cultuur, adat en aanverwante zaken schreven van de voormalige koloniën... waar zijn hun geschriften nog te vinden? In stoffige archieven hooguit, toegankelijk slechts voor diegenen die er toevallig iets meer over willen weten.

De algemene trend tegenwoordig is toch slechts: Sate met bonken vlees geregen van een ons/stuk, kumpulan, het verschil NIET kennen tussen India, Indië en Indonesia, het publiekelijk neerdenderen in kranten van begrippen als "Zomerse avondmarkten in Indonesia." (daarmee doelend op het woord Pasar Malam.).... Nog ff, dan worden zelfs de geschiedenisboeken onthouden van algemene leerstof over wat eens Indië heette.

Tja, wat wil je en wat kan je eraan doen? Diegenen die verantwoordelijk zijn om de kennis over te dragen aan de komende generaties, weten er zelf bijna geen bal van.

De lokatie van het kerkhof Banda Aceh. 

Een stukje voorgeschiedenis uit de Acehpost van mei 2014  over het durp dat vroeger Blower (Belower) heette en sinds Indonesia's onafhankelijkheid Sukaramai. Alhoewel in den volksmond men nog steeds spreekt over Belower.

Volgens de overleveringen, zoals genoteerd in de AcehPost gaat het verhaal als volgt:

Lang geleden, voor het uitbreken van de Aceh oorlogen, kwam uit Oost Europa een Joodse koopman in die contreien, kocht een stuk land en plaatste er woningen. Deze koopman heette Avram Meier Bolchover en al gauw werd het stuk land en de behuizing vernoemd naar deze koopman Bolchover. Maar als immer, heeft de lokale man moeite met het uitspreken van deze naam en werd het verbasterd tot Blower (Belower). In het gedenkboek op het militaire kerkhof wordt hier ook gewag over gemaakt. Na Bolchover vestigden zich meerdere Joodse families uit Oost Europa zich in deze contreien en werd door de lokale bevolking de gehele streek genoemd "Het Land van de Hoge Heren."

"Dulunya, kata dia, Bolchover merupakan tuan tanah pemilik lahan yang menjadi perkampungan Sukaramai saat ini. Dia merupakan seorang pedagang yang masuk tepat sebelum peperangan Aceh melawan Belanda. Catatan mengenai Blower juga ditulis dalam buku panduan komplek makam militer Belanda, Kerkhoff alias Peutjut. Saat itu, seorang pedagang Yahudi yang berasal dari Eropa Timur datang ke sebuah tempat di pinggir kota Banda Aceh. Namanya Bolchover. Bolchover kemudian membeli sebidang tanah dan membuka usaha perumahan di tempat tersebut yang kemudian dikenal sebagai Blower. "Karena masyarakat Aceh kesulitan menyebut lahan tersebut sesuai nama pemiliknya Bolchover, akhirnya penyebutan daerah itu menjadi Blower," katanya. "Selain Blower, ada juga tanah milik Yahudi di kawasan Dinas Sosial Banda Aceh atau kantor perbendaharaan negara kota Banda Aceh. Dulunya disebut tanah tersebut milik Tuan Besar," kata Rusdi Sufi. Menurut Rusdi Sufi, tanah-tanah milik Yahudi tersebut kemudian dialihstatuskan menjadi milik daerah Aceh setelah kemerdekaan. "Tanah milik Bolchover itu sekarang berubah menjadi pemukiman penduduk dan disebut Desa Sukaramai setelah Indonesia merdeka. Namun warga masih sering menyebutnya Blower," katanya.[] - See more at: http://atjehpost.co/articles/read/4759/Gampong-Blower-di-Aceh-Dulunya-Milik-Yahudi#sthash.lMkSvUWs.dpuf "

Foto's en info afkomstig van: Zonamantap.blogspot.nl en Acehpost.com en links op de hiervoor genoemde sites.

Een summary van de begraven Joden afkomstig uit Herlau en Yassi Roemenie te Aceh volgens gegevens van JewisgGen.org

De grafplaat van Avram Meier Bolchover. Er scheen voorheen ook een Rebecca Bolchover gelegen te hebben. Avram was geboren te Herlau Roemenie in 1856 en verkreeg naturalisatie op 2-1-1893. Op die zelfde datum verkreeg naturalisatie Litman Bolchover eveneens geboren te Herlau Roemenie in 1862. Een broertje? Of neef?

Hieronder een scan van het record van Deborah Bochover, die gehuwd was met Blumenfeld.(Stoort u zich niet aan de foutieve schrijfwijze van Kotaradja - Kolta, Badja.). Zij zal ook wel familie geweest zijn van Avram.

Aanvulling 26-6-2016:

Dankzij het bezoek van de heer Adriaan P. Intveld van het IGV op deze pagina, kreeg ik de volgende foto van Deborah Bolchover geboren Blumenfeld. De originele foto werd gemaakt door mevr. Clara Brakel-Papenhuyzen in 1977 en is geplaatst in het boek "Gevallen op het veld van Eer" geschreven door de heer Adriaan P. Intveld, te vinden op pagina 361. Ik heb toestemming gekregen van de heer Adriaan P. Intveld.

Ik moet er duidelijk bij vermelden, dat ik de originele foto digitaal bewerkt heb. Er zaten nameljk 2 lokale kinderen links van het graf geposeerd (waarvan één kind ten dele voor de grafplaat gezeten) en persoonlijk vond ik dat op de foto heel storend, aangezien het mij om het graf ging. Ik heb mijn alteratie aan de heer Intveld medegedeeld. Mijn dank aan de heer Intveld voor het mogen verkrijgen en plaatsen van deze foto.

De steenhouwer/beitelaar heeft - naar mijn mening - een mooie grafplaat gemaakt daarbij gebruik makend van 4 verschillende soorten lettertypes. En dat in een tijd dat men nog niet eens het woord computer kende met honderden lettertypes. Klasse.

Op mijn beurt heb ik een kleine bijdrage ( door middel van deze pagina op mijn website) aan de heer Intveld mogen leveren en het resultaat daarvan is te lezen/zien op deze link, die ik van de heer Intveld kreeg, waarvoor dank.

Mededeling van de heer Intveld:

Foto's Joodse graven gepubliceerd op de website van de IGV.

http://www.igv.nl/images/Gevallen_op_het_veld_van_eer_-_aanvullingen_en_verbeteringen_rev._05.pdf  

Einde aanvulling 26 juni 2016.

Het graf van de heer Hermann Werebeitschik, afkomstig uit GRODNO Belarussia, nog net niet door een boom overwoekerd. Grodno had in 1795 al een Joodse populatie van circa 25000 man. Hrodna is een andere naam voor Grodno. De gehele Joodse populatie (uitgegroeid tot circa 50.000 man) , op één man na !!!! werd tijdens de Nazi overheersing uitgeroeid. (o.a. Treblinka en Auswitch). Voorafgaand aan het Nazi regime, vond in 1939 de Slag om Grodno plaats tussen het Poolse leger en het Rode Leger van Rusland. 't Is me wat: hoe een Joodse inwoner van Aceh een rode draad kan leggen tussen het Nazi regime, het Poolse leger en de Rode legers van de voormalige Sovjet Unie.

Hermann staat in de almanakken vanaf 1915 tot en met 1929 te boek als Klerk Stt Atjeh. Hij was niet gehuwd.

Wat ik nu net niet goed begrijp is het volgende:

(Het is gewoon een aanklacht tegen de Nederlandse regering destijds en die ten tijde van de eindjaren 50 en begin jaren 60 van de 20ste eeuw, toen de grote drom mensen uit Indonesia naar Nederland toe kwam.)

Meneer Werebeitschik komt uit Belarussia en wordt klerk in Indië. Moet je toch Nederlands voor kennen toch? (Ik neem aan dat hij in Belarussia geen Nederlandse scholing heeft gehad en dat er toen in Indië nog geen inburgeringscursussen waren.)

De grote bups Ind.Ned. en Indoos komt in Nederland aan, heeft in Indië perfect Nederlands leren spreken (of men het netjes uitsprak of met een Indisch accent is een tweede) en krijgt dan hier te horen, dat de opleiding eigenlijk niet goed genoeg is, gemeten naar de Nederlandse Jip en Janneke normen en waarden.

Ondergetekende heeft het proefondervindelijk mogen meemaken.

En wat gebeurt er heden ten dage, ondanks de inburgeringscursussen? Krab krab krab aan oorlel en grote fronswenkbrauwen. Hetzelfde weer als in die oude tijden van Indië. Ikke niet weten, ikke niet begrijpen. Ikke rare Indo en nietsch schnappen van beleid van Boss Belanda.

Evelline Goldenberg uit Wenen, bijna 5 jaar oud geworden. Zij behoorde tot het gezin van Moritz Adolf Goldenberg, koopman van beroep, op 4 dec 1897 genaturaliseerd en geboren te Jassy Roemenie op 2-2-1859. Yassi in het Roemeens Yiddisch = Iasi. De Roemeense Joodse gemeenschap is hoofdzakelijk afkomtig uit Polen en Rusland (lees huidig Ukraine). Er woonden vóór de Nazi inval circa 800.000 Joden, waarvan er na de 2de WO slechts de helft van overgebleven was. De helft !!!!

L. Birkenfeld uit Bojan, de plaats waar Leon Birkenfeld is geboren en destijds lag in het Oostenrijkse kroonland Boekovina, in het deel wat tegenwoordig tot de Oekraïne behoort. (Mededeling van de heer Adriaan P. Intveld, waarvoor mijn dank) Ik had voorheen geschreven dat Bojan in Herzegovina lag.

In Soemedang Java woonde in 1830 een Anna Maria Mechtilda Birkenfeld die gehuwd was met Karl Gotthard Ehregott von Kessinger. Zij overleed 27 aug 1834 te Soemedang en was geboren in Mainz in 1802. Het huwelijk vond plaats te Batavia op 16 mei 1822 volgens het Katholieke Huwelijksregister van Batavia. Een groot deel van het katholieke huwelijksregister schijnt niet opgenomen te zijn in de Register Almanakken. Of zij familie was van de begravene L. Birkenfeld is mij onbekend.

Het graf van Salomon Mozes. Met de beste wil van de wereld heb ik niets over Salomon kunnen vinden. Niet in de almanakken en niet in JewishGen.org. De goeie man is misschien niet eens genaturaliseerd, want ook daarover was niets te vinden. Wel ontiegelijk veel over de Joodse famlienaam Mozes, maar Salomon bleef spoorloos. Geboren te BRAILA Roemenie. Geboren in de delta van de Donau en naar Aceh gegaan om daar te leven in de aardbevingen en aldaar te sterven.

Op het Joods kerkhof Kembang Kuning te Surabaya is een graf met een bijna eendere naam: Solomon Moses. Is een ander persoon.

In deze entourage (Braila eind 1800 jaren) - een betonnen jungle - werd hij geboren en sterft in de echte jungle van Aceh. (Foto: Wikipedia Romania).

Uit Jewish Sources Pinkas Hakhillot Romania: "Brăila is a district city in the Wallachia district, a port for the export of grain and a commercial center on the Danube, close to where the river flows into the sea. It was subservient to the Turkish Pasha from 1550, and lost its prominence. Its former name was Ibrailov. In Jewish sources it is known as “Brilov that is called Ibraila, a city located on the Tuna River and on the waters of springs.” During the middle ages, its commerce spread afar, and its ships conducted trade as far as Genoa in Italy."

Foto: Rob Loewenstein USA.

Enkele andere onbekende Joodse graven aldaar. Helaas ben ik niet bij machte om dit te ontcijferen.