Vervolg van mijn HOME pagina.
(Voorzien van enkele annekdotes over Si Kampret een medeleerling waar ik altijd mee optrok en ik zie hem nog dagelijks.)
Foto onder: Een straatbeeld dichtbij de marinehaven Ujung Tanjung Perak uit oud Surabaya.
Ik heb ook hier vaak rondgedwaald met vriendjes of soms alleen en dan verderop aan de kade zittend, uitkijkend over de straat van Madura en naar passerende schepen. Zo klein als dat ik toen was, zat ik al te mijmeren over die schepen, waar ze vandaan kwamen of naar toe gingen.
Later kwam soms mijn pleegpa (Thom Phefferkorn) met me mee, samen op de JAWA motorfiets een endje wezen rijden en zaten we samen te staren naar het haventafereel en de zeestraat, bevaren door de Madurese prauwen en soms ver weg een groot vrachtschip en pa rookte zijn zware sjekkie en dacht er het zijne van. Wat? Tja, daar heeft ie me nooit iets over verteld. Misschien had Pa vroeger ook zijn eigen jeugdidealen, die nooit vervuld werden?
Of staarde Pa slechts naar de contouren van het eiland Madura, recht tegenover de haven gelegen, waar ooit zijn voorouders zich hadden gevestigd? Uit Duitsland afkomstig, met de VOC meegekomen, waarschijnlijk gedrost en zij zich op Madura hadden gevestigd en vele nakomelingen in de zouthandel zijn gegaan, overgestoken naar de kuststreken van Oost Java en weer andere nakomelingen in de cultuur gestapt en velen ook eigen kleine bedrijfjes begonnen. Bijvoorbeeld: mijn pleegpa had op zijn 17de al een vergunning aangevraagd voor het houden van een melkerij; andere hadden kleine toko's die van alles wat verkochten en weer anderen leefden er lustig en vrolijk op los als ambtenaar bijvoorbeeld, enzovoorts.....
Of ze leefden er niet vrolijk op los, omdat ze geen cent te makke hadden; kan ook natuurlijk en dat waren er velen... nazaten bijvoorbeeld van stoute mannen die lokale vrouwen verleidden en er van door gingen en vrouw en kroost achterlieten.....
Mijn pleegpa.. als ie nu nog leefde, zou hij 115 jaren oud zijn anno 2013 en mijn natuurlijke vader zou 124 jaren oud zijn.... jaja, ik was een nakomertje zou men zeggen, want er zitten heel wat jaartjes tussen mijn zussen, broer en ondergetekende,
Na uitpluizing van de genealogische boekwerken, kwam ik tot een "merkwaardige" conclusie: De families Phefferkorn, Versteegen, Falck, van Zwieten, Pereira, Fransz, Sleebos en Ronkes hadden innige relatie banden met elkaar, want al die genoemde families zaten ook zo'n beetje bij elkaar in dat Oost Java...
Op zijn Indisch.... "Hallo buurvrouw, heb je koffie? Oh, is je vent niet thuis vandaag? Waar is ie? Oh, hij komt vanavond laat pas thuis.... aha !!! Heb je er ook een koekje bij de koffie soms, want dan kan ik blijven plakken (letterlijk)? Moet ik je gudang (schuur) nog voor je opruimen????....."
En een Indische knipoog dwarrelde door de lucht neer op het verhitte gelaat van de buurvrouw.
Jaja....Warme kleffe tropenavonden en zwoele zweterige middagdutjes... Raat Hamari Toh (De nachten kunnen kort maar ook lang zijn.)
Over dergelijke zaken werden in die oude Indische kringen toch nooit gebabbeld? Of hooguit smalend op een fluisterende toon iets tegen elkaar gemompeld, opdat het kleine grut het maar vooral niet kon horen.... Als mijn ma iets tegen pa zei, wat niet voor mijn oren bestemd was, dan werd het Madurees gebruikt..... hoe weinig konden zij later bevroeden, dat ik mezelf het Madurees aanleerde via straatomgang en kon zodoende wel eens wat opvangen... Het Javaans was allang niet meer door hen te gebruiken, want dat beheerste ik nog beter dan het Nederlands toen, maar dat hadden mijn pa en ma wel al snel door.
Foto hieronder: Collectie Tropenmuseum Tanjung Perak overzicht op het havencomplex. Daar parkeerde later het ms Waterman, waar ik aan boord stapte en het trillen van het schip voelde, toen de motoren begonnen te draaien en de kade langzaam verdween en een maand lang het schip mijn tehuis was gedeeld met anderen op weg naar dat onbestendige iets genaamd Nederland gelegen aan de kusten van de Noordzee met haar blanke top der duinen schitterend in de zonneschijn.......En mijn pa die eerst nog op de kade achterbleef reed eenzaam in de lege jeep weer naar huis en dacht er het zijne van...wat weet ik niet; hij zal me best wel gemist hebben; ik hem in elk geval zeer veel.....
........ zoals ik op school "gedwongen" werd mee te zingen uit het zangboekje "Kun je zingen, zing dan mee." en of andere zangboekjes...
Ik zong altijd heel hard mee en ..... vals en mocht dan al snel ophouden en de klas verlaten als beloning voor mijn fratserige zangkunsten.... "Ga maar naar buiten, d'ruit", kreeg ik te horen als straf...... jaja, straf? Een verademing was het voor me, weg van dat gezeur over die Hollandse liedjes... poeh... , alsof ze me daarmee straften door me naar buiten te sturen...
Allemaal liedjes over een land, dat het verre Nederland werd genoemd en waar we geen bal van af wisten, als enkel datgene wat in de leerboeken stond of wat de juffrouw ons vertelde....
juff. de Ruijter, juff. de Raadt, juffr. Monod de Froid Deville..... juff. Sarina ister niet ja, want die was een "Inlandsche" toch? Mag niet op een concordante school....
...En, naar later bleek, Nederland nog minder van ons af wist en in sommige gevallen men helemaal niet eens wist dat Indië bestond.....jaja, want wat wij niet wisten was onder andere het feit dat in dat machtige Nederland ook arme mensjes woonden, die zich het apelazerus werkten en kun kindertjes niet naar school konden sturen, want die moesten al mee werken voor de kost...maar dat werd ons alles niet verteld...
Ik lieg: ze wisten het wel, want ze konden me later toen ik in Holland was feilloos vertellen, dat er Indische bruine aapjes woonden, die achterna werden gezeten door Indische tijgers en de Indische bruine aapjes woonden in Indische bomen en droegen geen Indische schoenen en ze konden geen Indisch bestek hanteren, want ze gebruikten hun Indische 10-geboden om te kanen uit een Indisch pisangblad en die Indische bruine aapjes vraten veel Indische pisangs en hielden ook van erg erg erg veel Indische rijst en ze stamden af van het Indisch Rijstepikkers apengeslacht.....
jaja Nederland, het land van de Toean en de Njonja Besar.... In dit Nederland leerden de kindertjes: "Op de Biblebonseberg in het Bibleblonse heuvelland woonde een Biblebonse familie en die at Biblebonse pap uit een Biblebons bord enz."
.... Zo saai zeg al dat Biblebons gebeuren.... wij aten daar tenminste van alles wat...met veel bumbu(kruiden) en smaak eraan.
Liedjes zoals Roosje op de heide/Stille Heide..... Wisten wij veel wat een heide was met schaapjes?... Bij ons dwaalden de schaapjes zomaar waar plek was en soms gewoon in de keuken toch.... om klaar gestoomd te worden voor de sate.... met bumbu kecap (soyasaus) en lombok letek (kleine hete lombok) en bawang merah (rode ui/sjalots)....
In een blauw geruite kiel, draaide Michiel ... enz. enz. Wisten wij veel wat een kiel was?.. Wij droegen een korte broek met een bloesje en menigmaal geen sokjes ..... en als je heel klein was droeg je hansopjes.... en was je bijnaam Jan Bandul (Jantje Hanger) zou (anno 2019 wijlen) Ed Brodie later zingen, want je droeg nog geen celana dalem (binnenbroekje) toch..
Piet H... zijn naam was klein, zijn daden bennen groot en evenzo was de Zilvervloot....En wij maar piekeren over dat woordje "bennen", want dat hadden wij niet geleerd in de klas tijdens de les Nederlandse taal.....
Wij moesten "zijn" gebruiken en niet "bennen" ... Dus de juffrouw legde ongeduldig uit waarom er in dit liedje het woordje "bennen" gebruikt werd.... En er was een "schrandere" medeleerling, Si Kampret, die meteen aan de Juf vroeg: "Juf, onze buurman heet meneer Bennenbroek, dus eigenlijk heet ie meneer Zijnbroek?" .... Alle leerlingen meteen brullen van de lach.... Juffrouw kwaad natuurlijk. "D'ruit."..... En daar ging Si Kampret weer eruit met een grijns op zijn kacung/bocak fasie/grijnsporum.
Maar die grote daden van Piet lagen me wel, want ik was vrij avontuurlijk aangelegd en dat geknok van Piet met zijn schepen zag ik wel zitten... Later draaiden de films van Burt Lancaster en die doofstomme vriendpiraat van hem in Crimson Pirate en Errol Flynn met hun zwaarden en de vlag met de doodskop.... Ramé, mijn vriendjes en ik bleven kijken, want we wisten altijd wel een manier om clandestien de bioscoop in te komen, telkens weer..... Capitol, Rex, Irama, Luxor, Sampoerna en de zak met kacang goreng (pelnoten) of kwaci (gezouten gedroogde zonnebloempitten) werd altijd eerlijk gedeeld.... Wij de inhoud en de schillen waren voor de Pak Sapu (Schoonmaker) na afloop van de voorstelling, anders verveelde ie zich maar en lag ie te pitten in een donker hoekje...ngorok (snurken) die fen, te errug seg.
En dan ook nog de voerman die op een zandweggetje reed met zijn sjokkend paardje... al ngantuk (slaperig) allebei en wij maar denken: "Loh, men zegt dat Holland super machtig en modern is, waarom hebben ze zandweggetjes dan? En waarom hebben ze daar ook gerobaks/tjikars? (ossenkarren)"
Oh ja, we moesten ook iets zingen over het Bronsgroen Eikenhout....wij maar piekeren: apa itu eikenhout? Wij kenden wel djatiebomenhout, manggabomenhout, pisangbomen stammetjes, kanariebomenhout, papayastammetjes, tamarindebomenhout, flamboyantbomenhout. En dan dat bronsgroen. Wat voor kleur was dat dan? Want wij hadden zoveel soorten groen en dan nu ook nog bronsgroen. Ister donkergroen, lichtgroen, geelgroen... bingung wij allemaal. (zenuwachtig).
En Si Kampret stak natuurlijk weer zijn vinger op: "Juf !!!. Die kleur bronsgroen is net als die fan een durian ja Juf? Ik heb gister gesien Juf, want Pa kocht op de pasar... Wah, was lekker Juf." ... En de juffrouw zegt: "Ja, ik kan het ruiken dat jij gisteren durian hebt gegeten." En de klas lachen en Si Kampret hij weet niet waarom ze lachen.
En dan ook nog het volgende liedje: "Hoe zachtkens glijdt ons bootje...." Prompt gingen de vingertjes omhoog: "Juf ! Juf ! "...."Ja" , zegt de juf verstoord, "wat is er? Zeg jij het maar Kampret! " ..... "Juf, u heef ons gheleert dat een bootje hij faart Juf en nu moeten wij singen dat de bootje hij ghlijdt. Leg er dan ijs op het water Juf? Gefaarlijk loh Juf, straks kepleset...." vraagt Si Kampret, die heilig overtuigd was van zijn poetische onkunde en de Nederlandse taal.
Juffrouw loopt rood aan: "Eruit !!! Ga maar buiten spelen!" .... Enfin, alle leerlingen meteen met de stoelen en banken schuiven - gladak glodok gerasak gerosok schuif hier en daar - om naar buiten te gaan.... Juffrouw nog roder van kwaadheid en met de liniaal op lessenaar rammelen: "Blijf zitten jullie en pak je schrift. We gaan een dictee doen."
Mompel mompel mompel alle leerlingen en weer gestommel van de leerlingen, die in de lade van hun bank zitten te graaien en Si Kampret laat per ongeluk zijn zak met knikkers vallen, die hij in zijn la had gestopt en alle knikkers alle kanten uit stuiteren en allemaal meteen graaien geladak gelodok gerasak gerosok schuif hier en daar en de juffrouw ongeduldig weer rammelen met de liniaal ........ Helemaal kringet (bezweet) haar voorhoofd van nijd en ergernis....
"Neen Kampret, jij gaat niet de klas uit. Blijf jij maar zitten en jij doet gewoon mee met het dikke tee." .... Waduh, de juffrouw ook al helemaal kebacut (vergist zich) met haar Nederlands ... en Si Kampret vloekt binnensmonds: "Wah luput mijn kans/Verkeken is mijn kans." .... (Later, veel later deed de juffrouw nog 's mee met prietpraat op een of ander forum en werd zij door een kennis aangesproken over het feit, dat zij dikke tee zei, uitgeproken met een dikke D en dunne T zonder H).
En de Juf begint te dicteren maar zij is ook al bingung (zenuwachtig) en weet zo gauw niet wat zij zal dicteren en dreunt de tekst van een liedje op: "In Holland staat een huis jaja van je hieperdepiep hoera enzovoorts."
En Si Kampret vraagt ineens: "Loh Juf? Alleen één huis maar? Dus alle mensen wonen samen in die gerote huis? ". ..... De klas natuurlijk weer door het dolle heen ...... Mampus (halfdood) de juffrouw, al warm en dan ook nog dit zooitje ongeregeld in haar klas....."Eruit jij." schreeuwde de juffrouw van nijd boven haar toeren natuurlijk en daar ging onze vriend si Kampret met een gelukzalige glimlach op zijn bakkes.
En nog meer van dat soort liedjes over Nederland.... En nooit werden er liedjes gezongen over Indonesia/Indië terwijl wij daar woonden en leefden en speelden enz. enz.... Maar wij waren natuurlijk pienter tjari akal (knap in het verzinnen van oplossingen), dus in de pauze zongen wij ons eigen liedje als de bel weer ging om de klas in te gaan: "Tingelingeling, daar ghaat de bel. Pak Gundul (Meneer de kale) hij ghaat naar de hel" ..... en een ander groepje zingt vervolgens marcherend naar de klassedeur: "Sie de maan scheit bruine bonen op die fen sijn kale kop"...... Juffrouw kwaad natuurlijk, omdat haar man kaal was.... En Si Kampret was weer de klos, want die schetterde boven allen uit, parmantig voorop lopend natuurlijk.
En op een ochtend kwam Si Kampret op school, helemaal doorweekt en zijn kleren bau basin slokan (stinkt naar slootwater), dus meteen op het matje bij de juffrouw, die hem ondervraagt waarom hij zo stinkt en zeikwaternat is....
En Si Kampret vertelt vol vuur: "Juf, ik denk aan die bootje die glijt, U weet wel, fan de liedje Juf. Dus ik ga fandemorgen gedebok (pisangboom stammen) zoeken op weg naar school langs de spoorbaan en ik gooi in de slokan (sloot) omdat ik wil ook glijjen Juf. Maar mijn vriendje Si Dogol hij moet duwen fan de kant, maar hij duw feels te hard, dus ik fal in de slokan Juf. En Si Dogol hij ghaat laggen Juffrouw, te erreg die fen... Bijna ik lel en beuk hem, maar hij loop erfandoor Juf.....Ja, toen al Juf."
"D'ruit.... Naar huis en andere kleren aantrekken, vooruit wegwezen." zegt de Juf en Si Kampret grijnst tevreden natuurlijk. Gelukkig geen straf en thuis dist ie een verhaaltje op dat ie in de sloot is geduwd, dus geen school vandaag, lekker nglayap ngelencer (slenteren op straat) overal naar toe, mangga jatten hier en daar ...... Vrijheid blijheid alom in de tropenzon.....
De volgend dag wordt Si Kampret bij de juffrouw geroepen. "Waarom was je gisteren niet terug op school?" .... Si Kampret: "Loh Juf, u seg sellef "naar huis en andere kleren aantrekken." .... U seg niet ik moet terug naar school."
En Si Kampret haalt een mangga uit zijn tas en geeft die aan de juffrouw en de juffrouw vindt het een lief en aandoenlijk gebaar. "Dank je wel. Heb je dat op de pasar gekocht voor mij?" ... "Niet Juf, ik heb van de boom van buurman gejat, want dese mangga hij hang zo lekker over de muur heen." ... Juffrouw alweer kwaad natuurlijk en Si Kampret begrijpt er niets van waarom de juffrouw weer kwaad is.... hij houdt toch zoveel van de juffrouw... anders had hij dat mangga ding zelf wel opgegeten.....
(Heel wat jaren later kwam ik Si Kampret weer tegen tijdens het lunchuur ergens op een druk winkelplein vlakbij een Indische toko in een Nederlandse stad. Niets aan hem herinnerde me aan zijn jeugdige schoolboevenstreken. Keurig in een snel en strak pak, grijzend aan de slapen, sprak een beetje bekakt met een zakelijk accent en hij vertelde me dat ie een vrij goede baan had als site-manager op diverse grootschalige industriele projecten in Zuid Oost Azie, ondanks zijn streken op school en het gespijbel in die tijden van weleer.
We spraken nog wat en hij ging er van door. Ik keek hem na en één moment herleefde die oude tijd weer, want er lag een prop op straat en met een ferme trap vloog de prop door de lucht, net als vroeger toen we overal tegen aan schopten op onze zwerftochten naar en van school. Hij draaide zich naar me om en ..... knipoogde met een flauwe glimlach om zijn mondhoeken.....) en wij beiden herdachten de oude schooltijden in dat oude voormalig Nederlands Indië waar vrijheid blijheid op straat te koop lagen....
Via onderwijserfgoed.nl (copyright) kon ik nog een oude schoolfoto bemachtigen waar Si Kampret ook op staat. En natuurlijk de bekende banken met de opklapbare "bovendeksels" .
(Si Kampret is een bijnaam voor een ieder die Fred heet of ook voor een ieder die een ietwat zeiloren heeft. Een andere Javaanse bijnaam voor Si Kampret is Kuping Lowo (vleermuis oren). Zowel Lowo alsmede Kampret betekenen vleermuis.... Vleermuis oren dus... daarom die bijnaam. Enfin, bekijk de foto en het is duidelijk. Si Kampret staat zoals gewoonlijk al klaar om eruit gemieterd te worden. Het idiote met Si Kampret was ook, dat ie later geen vleermuis oren meer had. Kijk ook even links op de foto waar de pijl staat. Waarom in hemelsnaam bedekt de meester zijn gezicht? Het valt wel op.
Een zeer schrandere bezoek/-er/-ster zal zich verwonderd afvragen: Mijn hemel, wat een zooitje zal het op die school wel niet geweest zijn? Ach lieve dames en heren, hierbij dan mijn verklaring: Het was inderdaad een zooitje op die school in die begin jaren '50, want er was wat gaande toch? En al die leerkrachten zaten met de handen in het haar want zij vreesden voor hun baantje. Indonesia was druk bezig zich te ontdoen van zowat alles wat naar Nederland riekte en de subsidies van Nederland (ten behoeve van de Nederlandse concordante scholen) werden ingetrokken en dat alles maakte dat de leerkrachten het ook allemaal niet meer zagen. En laten we vooral ook niet vergeten, dat vele vaders en moeders ook met de handen in het haar zaten vanwege de slechte tijden.... Niet lang nadat ik de concordante LS had verlaten, was het inderdaad geen concordante school meer en werd het een SD (Sekolah Dasar.)... Maar wij als straat buaya's hadden daar geen flauw benul van en maakten er inderdaad af en toe een zooitje van. Ons leventje was slechts spelen, zo vroeg mogelijk van huis naar school om onderweg te kunnen donderjagen en zo laat mogelijk weer thuis te komen, mangga jatten onderweg, kanarie vruchten uit de kanarie bomen katapullen, snoep kopen ergens in een kampung warung en nog meer van dat soort dingen.....
En later, véél later, besef je eigenlijk, dat je altijd letterlijk goed in de zeik werd genomen wat betreft dat machtige grote Nederland, want wij daar in Indië werden nooit geleerd, dat er in Nederland kolenboeren rondliepen in hun zwarte ribfluwelen manchester pakken en dat er in Nederland net zo goed boeren zich te pletter werkten op hun land en dat er havenarbeiders zich een bult sjouwden en dat de melkboer langs de deur kwam om de melk te brengen en wij later pas begrepen wat die uitdrukking betekende: "De melkboer zeker langs geweest." .... (doordenkertje, als er een kindje werd geboren, dat er anders uitzag....)...
En dat werd allemaal verzwegen... Ach kom nou toch. In Nederland zulke toestanden? Ken niet loh. !!! ... Wisten wij veel?.... Wij wisten wel alles over de straat soms bedekt met celetong (paardenpoep) van de paarden van de dokar of glasscherven her en der...... als wij langs de huizen slenterden waar de "machtige" elite vertoefde.....om hun oude beroep van voor de oorlog weer uit te voeren....
Ik herinner me een vriendje Frans geheten uit die jaren begin '50 vorige eeuw. Zijn pa (en ma en de rest van het gezin) kwam kersvers uit Nederland in het nieuwe Indonesia om er een bestuursfunctie uit te oefenen. Frans sprak raar (in onze ogen), met een "warme aardappel in de mond" accent.
Voor het eerst hoorde ik een toenmalige pure Nederlandse vloek, die hij waarschijnlijk van zijn pa had overgenomen... : Jij, zak tabak, zei hij dan, want hij als Baru snapte ons en onze streken van geen kant.... Hullie (!!!!) woonden in de buurt van de Kepanjen kathedraal..... Ik herinner me hem als een aardige knul, die de ballen verstand had van Indië/Indonesia en onze gewoontes en gezegden. .... En ineens was het gezin pleitte, terug naar Nederland......Dag Frans, de groeten aan Nederland; maar Frans hoorde het niet, want hij had nooit afscheid genomen. Zou Frans nog leven? Zou Frans zich dan nog die rare voormalige Nederlands Indische schooltijden en straattaferelen voor de geest kunnen halen.?
Nee, Nederland was het land van de Toean Besar en de Nyonya Besar, want daarom was Nederland de kolonisator en Indië was de rijk voorziene bodem die leeggeplukt diende te worden...Wie durft het tegendeel te beweren?
Het verdwijnen van de kade betekende een langzaam getrokken streep onder het verleden in Indië/Indonesia en met het verdwijnen van de kade verdween ook de tropenzon uit ons leven om plaats te maken voor een bleek winterzonnetje, want we arriveerden op 28 dec 1960 en moesten nog maanden wachten voordat het zomer werd....en intussen die verrekte kou vervloekend en verwonderd kijken naar de groei van een lente en de bloei van een zomer..... denkend aan de tropen waar altijd een zomer bloeit, waar altijd de bomen groen zijn......
De haven Tajung Perak waar het m.s. Waterman aanmeerde en ik daar de loopplank op stapte op 5 december 1960, geholpen door een duw in mijn rug van mijn pa, die voorgoed uit mijn leven verdween.
Ik voer met de boot richting zee weg en pa reed met zijn jeep huiswaarts en keerde terug naar ma, die in dat lege kinderloos huis aan de Jalan Kacapiring nummer 11 wachtte.... tot haar dood, enkele dagen na haar verjaardag om het lege huis te verruilen voor een eeuwige rustplaats op Kembang Kuning.... en ik zat in Den Haag en kreeg slechts te horen: "Je pleegma is overleden"..... C'est tout Mes Dames et Messieurs. Faites votre due en gaat u maar verder met de keukenafwas. De brief met de onheilsboodschap heb ik nooit mogen lezen en weet ik tot nog toe geen details over haar verscheiden. Was ze thuis gestorven? Was ze in het ziekenhuis gestorven? Heeft ze veel moeten lijden? Was het ineens gebeurd? Yo no se. Ikke niet weten, want mijn (land)voogdes hield alles achter voor me.
"Gecondoleerd" , zei mijn nicht slechts tijdens de afwas en dat was het einde bericht over de dood van mijn pleegma. No time for wheeping. 's Avonds in bed dacht ik aan mijn pleegma en huilde ik......
.... Voor de tweede keer verloor ik een moeder en ik snapte er geen drol van. Het heeft letterlijk 52 lange jaren en maanden geduurd na mijn laatste oogcontact met mijn pleegma op 5 dec 1960, voordat ik het graf van mijn pleegma vond en dat was dankzij Walter Kessels (copyright foto hieronder) en de heren G. Flieringa en P. Steenmeijer, beide heren behorend (anno 2019 behorende) tot de staf van het OGS. Mama werd slechts 61 jaar en 5 dagen oud en was de laatste 10 jaren van haar leven stekeblind.... erfelijke diabetes en geen geld voor medicijnen....het lot van de kleine burger. Foto onder: deze foto dateert van circa 2014
En op 11 dec 2021 heeft mijn mama van me een nieuw graf gekregen, want het graf zoals hierboven getoond was al weer aan het aftakelen. Aarde weggespoeld, na een week alweer volgegroeid met onkruid en jungle-achtige planten en zooi. Zie hiervoor de pagina: Mama's nieuwe graf.
Foto's onder: Het oude Hellendoorn restaurant te Surabaya. (Bron Geheugen van Nederland).
Chique de Frommel de Bourgeoise en de Marine elite (de jongens van de gestampte pot hadden er geen "gobangs" genoeg voor en prefereerden de warung van Mbok Mina langs de straat) kwamen er eten en natuurlijk stijl "En Francais", campur met Le Sambelé du Goreng du Peté et du Tempé. (Eh, voor de echte Die Hards Indo's dus gewoon Sambel Goreng Tempe.) Uiteraard alleen in mijn Surabaya, mijn Kampung Internasional, kan zoiets natuurlijk.
Ik had ooit eens het "geluk" om daar op zo'n terrasstoeltje plaats te mogen nemen... mijn pa en ma wilden me kennis laten maken en laten proeven van die "elite terrassfeer" en ik vond er geen "donder" aan, want vlakbij zat een mismaakte bedelaar te wachten en te kijken.... en zo klein als ik nog was.... greep dit beeld me aan en is me altijd bijgebleven.... A struggle for life in het nieuwe Indonesia...een restant uit het oude Indië overgaand in het nieuwe Indonesia en de ingrediënten bleven hetzelfde: Pak Gelandangan had honger toen en nu nog steeds.
Ik at veel liever met mijn pa op Pasar Genteng bij een Chinese warung, die enkel nasi goreng verkocht. Zoiets in de stijl van: Wajan met bumbu en een verdwaalde oudbakken garnaal, maar een uur later zat ik thuis nog mijn lippen af te likken. Eh, vraag me niet hoe die Baba zijn wajan schoonmaakte.
Het was een vrij dikke man en hij zweette als een otter en om zijn hals droeg hij een theedoek en met die theedoek veegde hij na het bereiden de wajan schoon en ook zijn nek.....Niet gelogen, echt waar. Beeld is me altijd bijgebleven en elke klant zag het en men bleef terugkomen... Jaja, dat is Indonesia en ik zou het nu weer doen, als ik de kans kreeg. Helaas, Pasar Genteng is tegenwoordig ook aardig hygienisch geworden (zegt men) en daarmee is die lekkere onhygienische smaak van vroeger voorgoed weg.... of niet, dat kan ook..... Probeert u het maar zelf uit, als u in Surabaya bent.... Gaat u daarna al snel naar de WC dan bent u slachtoffer van een mencret (aan den dunne, buikloop) partij, tja dan is het nog steeds onhygienisch.....Zie foto onder (Geheugen van Nederland):
Update 16 juni 2013: Zie foto boven: Het menu is voorzien van een foto van een officier. Dank zij een bezoeker van mijn site (de bezoeker is gerelateerd aan getoonde officier), kreeg ik zijn informatie op 16 juni 2013 door, dat deze officier een bekend KNIL'er is geweest.
Zijn naam was: Andries Hendrik Willem Scheuer, Generaal Majoor, * Padang 23 okt 1844 en + 14 okt 1915 te Bandung. Wil men meer weten over gen.maj. Scheuer, bezoek dan deze pagina: Andries Hendrik Willem Scheuer.
Wat me rest is de vraag, waarom restaurant Hellendoorn een afbeelding van een gerenommeerd leger officier gebruikte ter opluistering van de menukaart? Immers, Hellendoorn (Surabaya Marine basis) was meer gericht op de marine mensen toch? De menukaart is gedateerd Soerabaija 28 maart 1898 - 5 mei 1902 en gen.maj. Scheuer ging in 1903 met pensioen. En het menu gedeelte zelf is weer gedateerd 29 april 1902.... Nou nou, wat al die datums moeten voorstellen.??? Op een jubileum kan het geen betrekking hebben. Het zal wel.... Op zijn Indisch: As maar gheef gheluid toch?
Tja, het is wat met al die mensjes, geboren in Indonesia, levend elders op deze aardbol en toch nooit hun geboortegrond vergetend.
Althans, dat is het geval met mij.... en voor al die andere mensjes, die net als ik menigmaal hun herinneringen aan zon, zee, bergen, bossen, geuren en kleuren, klanken en geluiden, medemensjes, aldaar ophalen en hebben in verloren momenten, is hier een youtube clip en het is geen clip van Wieteke met Geef mij maar Nasi Goreng... Neen, het is de befaamde Rujak Cingur uit Surabaya compleet voorzien van neus en oren van de dooie koe.(En soms nog een paar verdwaalde neusharen tonend.)
Gatver, hoor ik sommigen al hard hollend naar de wc lopen en roepend gatver gatver gatver. Straks zitten er nog groene bullebakkies in de neus..... Arme drommels, ze weten niet wat lekker is.... dat geeft nu net die speciale lekkere smaak ..... samen met de petis hihihi. Smul ze.
Ik zou zeggen: Pak een steriel bord afgewassen in de Platinum Dreft, uit de kast, schep het lekker vol met kentang godok (gekookte aardaffel), sayuran (groente) en wat vlees en jus erover heen, doe er voor mijn part een lik sambel bij, maar alsjeblieft niet die zooi uit de supermarkten en denk dan maar dat je bezig bent een pincuk (stuk pisangbomen blad gevouwen als een soort kommetje) leeg te kanen, gezeten op een bankje bij een warung (eetstalletje) langs de kant van de weg.....gebruik makend van je tien geboden en soms binnen het uur een spurt moet maken naar de kakus (kakhuis/scheisse pot auf Deutsch), omdat je toevallig iets rots naar binnen heb gewerkt....
...en toch net zo makkelijk een volgende keer je pantat (achterwerk) weer nederzet op dat bankje bij de straat warung.........
Good ol' Pak Di met zijn warung, die me menigmaal heeft vergast (letterlijk, als ik doel op mijn darmen) met zijn straat vreet zooi; ik mis je nog steeds, ook al ben je al lang vergaan tot stof en zitten andere mensen gezeten aan andere warungs nu te genieten van je Indonesische koekjes erfenis waar jouw vergane stoffelijke resten over heen dwarrelen.
Ik kan hem nog steeds heel scherp voor de geest halen: een kaki broek en een onbestendig van kleur overhemd aan wat ooit eens wit was, zijn zwarte kupluk beetje nonchalant op zijn hoofd geplakt, geen sandalen aan zijn - met een kilo eelt beklede blote - kakken, grijs haar, een vriendelijk gezicht en altijd sabar (rustig en onbewogen) van uiterlijk, rechts op zijn karretje de ijsschaafmachine om de es pasra te maken met een strootje en rode stroop er overheen gegoten, twee bakken met onde onde (ronde koeken met sesamzaad bedekt en inhoud van gemalen groene erwten met suiker) en pisang goreng en bij tijd en wijle tahu en tempe goreng op een emailbordje, voorzien van petis en lombok letek en in het midden van het karretje een bamboe bakul (bakje) waar ie zijn munt-ontvangsten in deponeerde. Het papiergeld verdween in zijn borstzak. En menigmaal smaakte de tempe of tahu goreng tengik (ranzig) van smaak, want hij gebruikte natuurlijk minyak kletik (klapper bakolie) dat zo oud was als de weg naar Kralingen.
Om een uur of 10 's morgens kwam ie aangesjokt uit de richting van Gubeng station en zijn gammel karretje voortduwend; om een uur of 3 ging ie weer huiswaarts, want dan was zijn voorraad koekjes uitverkocht en zijn balen met ijs waren inmiddels gesmolten.... Hoeveel keren ik niet aan de dun was door dat ijs boordevol met bacterien, ergens in één of ander achteraf kampung ijsfabriekje gemaakt....
....en toch blijven gaan met die ijsjes op een strootje naar binnen te werken...... "Gaat het een beetje meneer Dröge? " (zou later een welbekende kreet op de TV worden) vroeg mijn pleegma meesmuilend als ik weer 's op de pot zat. "Kena kuwalat (eigen schuld dikke bult), omdat je niet luistert." zei ma dan.... terwijl ze lachend wegslofte en ik met een van pijn verkrampt gezicht Pak Di en zijn ijszooi vervloekte.....
Toen ik vertrok met Pa in de jeep richting Tanjung Perak, zag ik hem nog in een glimp aan komen sloffen en bedacht dat ik hem nooit vaarwel had gezegd...... Ik keek toen rond om alles nog 's goed in me op te nemen..... om te weten, dat die straat en ik voortaan zonder elkaar verder zouden leven ......
En eeuwig zat er wel altijd een Pak becak bij zijn stalletje in de schaduw van die boom op de hoek.....tering ongelooflijk dat zo'n simpele straat scene uit mijn jeugd zo lang kan blijven hangen in mijn otak. (hersenpan).
Jaja, Indonesia is onhygienisch, zegt men...... hahaha! Ik lach me een bult, want daarom hebben we hier in Holland een Keuringsdienst van Waren toch? Omdat het hier zo hygienisch is ? ...... Voorjaar 2013 en febr. 2014: De grote vleesschandalen, herinneren we het ons nog? Nee natuurlijk al fergheten toch, want elke dag worden we gevoed met allerhande shitzooi dat nergens op slaat, zodat onze otak panci (hersenpan) overvol raakt ervan.
......But when I dream, I dream of you, ..... as long time ago my dreams were true.
Alstublieftdankuwel en eet smakelijk straks met je sayur ketewel.
