Het eiland Soembawa.

Het hieronder vermelde verhaal is ook te vinden op de link: http://www.lautenbach.name/pierdetail.asp?Id=638 doch aangezien ik reeds een hele serie artikelen geplaatst heb op mijn webiste over de oude koloniale begraafplaatsen, meen ik mij te veroorloven om over dit echtpaar ook een artikel te schrijven.

Met dank aan de genoemde eigenaar van de website http://www.lautenbach.name/pierdetail.asp?Id=638 en een FaceBook kennis Transpiosa Riomandha die met aanvullende foto's bijdroeg.

Over het sultanaat van Soembawa in oude tijden kan men meer lezen en zien op deze link http://www.jelajahsumbawa.com/2012/07/foto-foto-sumbawa-tempo-dulu.html

Op 23 aug 1911 huwden te Soerabaya de heer Bernard Eysenburger en mej. Maria Elisabeth Hendrika Pierlot met elkaar en beloofden elkaar eeuwige trouw.... Die eeuwige trouw - zou naar later bleek - nog geen 2 jaren duren omdat een noodlottige gebeurtenis ingreep in hun beider leven.

Hij was de zoon van de onderwijzer F.J. Eijsenburger en zijn moeder was E.C.M. de Bruijn en hij was geboren te Semarang (Salatiga) op 1 dec 1885, deed - uiteraard op verzoek van zijn pa de onderwijzer - goed zijn best op school ( HBS Semarang o.a.) en werd veearts voor het gouvernement. Over zijn latere vrouw Maria Pierlot valt weinig bizonders mee te delen. Zij was geboren te Den Haag op 9 aug 1882 en haar ouders waren: Lodewijk Joseph Lensink Pierlot en Johanna Hendrika Eigenrook.

Wat betreft de schrijfwijze van de namen van de heer Eijsenburger valt nog mede te delen, dat - volgens diverse bronnen - wel eens als volgt geschreven werd: EYSENBURGER en dat in de www.kb.nl volgens journalistieke beichtgevingen de heer Bernard Eijsenburger ook wel eens aangeduid werd als C. Eijsenburger. Ook wordt de naam als volgt geschreven: Eisenburger.

Hij blijft echter gewoon officiëel heten BERNARD EYSENBURGER volgens almanakken.

Hieronder een afbeelding van het echtpaar. (Copyright http://www.lautenbach.name/pierdetail.asp?Id=638)

Ik heb de foto enigszins "gefatsoeneerd" omdat er wat vlekken en strepen op zaten. 

Kortom, de heer Eysenburger werd in zijn hoedanigheid als gouvernements veearts te werk gesteld op het eiland Groot Soembawa en ondervond meteen na zijn plaatsing aldaar vijandigheid van de lokale bevolking. (Aldus volgens krantenberichten).

Waarom die vijandigheid?

Bernard was gouvernements veearts en Soembawa had veel paardenhandelaren en bij paarden werd wel eens paardendroes ontdekt - een besmettelijke ziekte.

En paardendroes kon het gouvernement niet gebruiken en een streng keuringsbeleid was dan ook stelregel nummer 1...maar .... de garantie prijs van de regering bij afkeuring was niet al te hoog: 30 guldens voor een afgekeurd paard tegenover een normale standaard verkoopprijs van 70 á 80 guldens voor een gezond paard.

En Bernard Eysenburger was een streng veearts hetgeen tot gevolg had, dat er wel eens paardenhandelaren zeer zware verliezen leden.

Wil men echter het fijne van keuring der paarden weten, dan gelieve men op de www.kb.nl dedeze link te volgen:

http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=moord+soembawa&page=3&coll=ddd&identifier=ddd%3A011036348%3Ampeg21%3Aa0001&resultsidentifier=ddd%3A011036348%3Ampeg21%3Aa0001

Het was inmiddels 7 juni 1913 en Bernard en zijn echtgenote waren nog even langs hun kennis, de huisarts, langs gegaan voor een aangifte van een gewonde lokale vrouw, toen de min of meer dreigende vijandigheid bewerkelijkt werd en een drietal lokale bewoners het echtpaar aanviel met gebruik van een lans en een parang (bijl). (Andere berichten schrijven dat er twee daders waren en een derde fungeerde als brein, namelijk een neef van de regerende Radja aldaar.)

Maria overleed ter plaatse aan de zware verwondingen en Bernard Eysenburger zelve bekwam eveneens zware verwondingen en werd zo goed en kwaad als het kon terstond naar Bali Boeleleng gebracht om aldaar verder verpleegd te worden.

Het mocht echter niet baten, want Bernard overleed alsnog aan zijn vewondingen op 18 juni 1913. Hij werd te Singaradja op Bali begraven en op zijn graf staat slechts zijn naam vermeld en de sterfdatum(s) 7/6 - 18/6/1913. (Indische Navorschers BRP6). Ik heb geen foto beschikbaar van het graf.

Hieronder een foto van het graf van Maria en de bron is op de foto zelf vermeld door mij. Bijna alle krantenberichten die destijds over de moord berichtten, kan men vinden op de link http://www.lautenbach.name/pierdetail.asp?Id=638

Via Transpiosa Riomandha (copyright) zijn de volgende 2 foto's van het graf en het kerkhof. Hoe akelig dichtbij zijn nu de woningen gebouwd en het graf staat nu bijna binnen het huis van één der bewoners. Ik vermoed, dat het graf achteraan op de twee foto ligt, doch ik kan geen herkenningspunt vinden. Hoe lang zal het nog duren, voordat het kerkhof tegen de vlakte gaat????

Meer weten over Transpiosa Riomandha? Hij is anthropolist, ethnofotograaf, toerleider, reiziger en vader van 2 kinderen Klik op deze link https://www.instagram.com/cuk_riomandha/

2 Maanden na de verschrikkleijke gebeurtenis - 8 aug 1913 -  overleed op 75-jarige leeftijd te Semarang de wed. de Bruijn geboren Meijer. Zij was Maria's grootmoeder en ik vermoed (doch weet het niet zeker) dat de gebeurtenis met haar kleindochter een behoorlijke impact op haar heeft gehad.

Bijna een jaar na de moorden werden de daders berecht en volgens het krantenbericht scheen een neef van de heersende Radja van Soembawa het brein achter de moorden te zijn en werden zij berecht in afwachting van de uitvoering van de doodstraf.

De daders waren: MANOESOENG, BATANG EN POJO. Zij kregen geen gratie en de destijds regerende rijksbestierder in 1912 was DATOE RANGGA. Er moet worden bijgezegd, dat het geen makkelijk te besturen gebied was voor de voormalige koloniale regering en dat volgens de kranten, deze moord kwestie GEEN gevolg was van de handelingen van de veearts, doch dat de koloniale regering de ontevredenheid heeft aangewakkerd wegens haar schriel en armetierig garantiebeleid op de paardenteelt/handel.

Hoe het ook geweest moge zijn: Moge beide slachtoffers hun eeuwige rust en vrede hebben.