Makam Para Bupati Bandung - deel II.
Zie ook deel 1 Makam Para Bupati Bandung voor meerdere details.
Ook hier geldt, dat de foto's afkomstig zijn van de schrijfster Windhihati Mazhaya aka Windhihati Kurnia en haar COPYRIGHT dragen. U gelieve er rekening mee te houden.
Hieronder iets over Raden Dewi Sartika in het Sundanees:
Pancakaki jeung Mangsa Budak
Déwi Sartika digumelarkeun dina kaayaan kulawargana anu boga status priyayi. Bapana anu boga ngaran Radén Somanagara patih di Bandung sarta indungna Radén Ayu Rajapermas putri ti bupati Bandung R.A. Wiranatakusumah IV (1846-1874). Déwi Sartika nya éta wanoja anu gumelar diantara 6 dulur. Mangsa yuswa Déwi Sartika napak 9 taun, bapana jeung akina Radén Demang Suriadipraja dituduh ngalakukeun hal goréng ka R.A.A. Martanagara anu ngabalukarkeun Radén Somanagara diasingkeun ka Ternaté. Harita Déwi Sartika masih nungtut élmu di Sakola Kelas Hiji, sabab kajadian diasingkeun éta Déwi Sartika dieureunkeun ku sakola ménak Bandung éta. Sabab statusna budak anu bapana boga kasus, ngabalukarkeun Déwi Sartika teu bisa ditarima di sakuliah sakola mangsa harita.
Sabab indungna milu bapana, Déwi Sartika dititipkeun ka uwana Raden Demang Suriakarta Adiningrat anu jadi afdeeling Cicaléngka. Ti dinya Déwi Sartika diajar kaparigelan wanoja anu mangsa harita kudu dipiboga ku sakabéh wanoja priyayi ti garwa uwana éta. Iwal ti éta, Déwi Sartika ogé meunang atikan ti KontrolirCicaléngka nya éta P. Roo de la Faille ngeunaan élmu pangaweruh jeung sajarah. Di sagigireun atikan ti garwa uwana jeung Kontrolir Cicaléngka, Déwi Sartika ogé ngajarkeun ka babaturan ulina maca jeung nulis. Ngliwatan sarana kenténg, areng jeung papan bilik kandang kuda.
Teu lila ti dinya, Déwi Sartika geus rumaja indungna balik ti pangasingan sabab bapana pupus di tempat pangasingan Déwi Sartika nyusul indungna ka Bandung.Nalika taun 1902 Déwi Sartika nyoba ngarintis atikan keur wanoja. Di rohangan leutik tukangeun imahna di Bandung Déwi Sartika ngajarkeun nyulam, masak, jait, maca, nulis jeung sajabana. Iwal ti dinya, Déwi Sartika masih mikiran babaturana di Cicaléngka. Kusabab keretegna nu geus ngempur mangkarunyakeun ka babaturana di Cicaléngka sarta ka wanoja anu masih teu bisa maca munculkeun kahariwangan di haté Déwi Sartika. Déwi Sartika nyoba ngusulkeun ka Bupati Bandung R.A.A. Martanagara ngeunaan keretegna hayang nyieun sakola wanoja. Sabab kahayangna nu kacida pageuhna, nyieun R.A.A. Martanagara boga simpati ka kahayang Déwi Sartika nepi ka hal éta diusulkeun di Den Hamer. Urusan di Den Hamer jeung Inspéktur Kantor Pengajaran ngaluarkeun kaputusan anu kacida ngagumbirakeun pikeun Déwi Sartika.
Muka Sakola nepi ka Tilar Dunya
16 Januari 1904, nalika Déwi Sartika yuswana 20 taun, dibuka Sakola Istri anu kasusun ku dua kelas nya éta kelas hiji jeung kelas dua. Mimitina murid anu asup nya éta 20 urang. Sedengkeun tanaga kependidikanna aya tilu urang nya éta Déwi Sartika, Poerma, jeung Oewit. Sakola Istri ieu tempatna di pendopo Kabupatén Bandung (ku izin ti R.A.A. Martanagara). Tapi sababa lobana anu hayang sakola sedengkeun pendopo geus teu mahi kalawan bantuan ti sababaraha pihak sarta tabungan Déwi Sartika sorangan, taun 1905 sakola dipindahkeun ka Jalan Ciguriang.
Di taun 1906, Déwi Sartika nikah jeung Radén Kanduruan Agah Suriawinata guru Sakola Kelas Hiji Karangpamulang, Cicadas, Bandung. Taun 1909 lulusan kahiji lulus jeung bangunan dirénovasi ditambahan kelas deui. taun 1910 ngaran sakola dirobah jadi Sakola Kautamaan Istri jeung taun 1929 ngaran sakola diganti deui jadi Sakola Radén Déwi lantaran masarakat ngahargaan jasa anu ngadegkeun éta sakola. Kagiatan diajar, ditambahan ku basa Walanda jeung agama Islam sedengkeun élmu kaséhatan dibéré ku L. van Arkel anu mangrupa jururawat di imah sakit Situsaeur. Ku kituna, mimiti dibuka Sakola Kautamaan Istri di sababaraha kabupatén nya éta Tasikmalaya, Garut, jeung Purwakarta jeung di taun 1912 geus dibangun 9 Sakola Kautamaan Istri. Ti pajoangan éta garwa Gubernur Jénderal van Limburg Stirum (1916-1921) ogé garwa Gubernur Jénderal Tjarda van Starkenborgh kungsi datang ka Sakola Kautamaan Istri di Bandung.
Taun 1922 Déwi Sartika meunang tanda jasa béntang pérak jeung ditaun 1929 Déwi Sartika ngarayakeun ulang taun ka-25na. Di taun 1940, Déwi Sartika meunang deui tanda jasa béntang emas. Di kelas handap (1-3), panganteur basana dipake basa Sunda jeung di kelas salajengna maké basa Indonésia anu mangsa harita disebutna basa Malayu. 1939 Déwi Sartika leungiteun ku pupusna Agah Suriawinata. Nalika Perang Dunya II, tangtara Jepang datang ka Indonésia, Sakola Radén Déwi ditutup jeung dibubarkeun. 1946 nalika Bandung Lautan Api, Radén Déwi Sartika ngungsi ka kampung Béntang di Ciamis. Kaayaan Déwi Sartika anu lintuh ngabalukarkeun sukuna lécét nepi ka teu cageur-cageur jeung vonis ahirna nyebutkeun yén Déwi Sartika diabétes. Sanggeus dirawat di Cineam, Tasikmalaya Radén Déwi Sartika pupus kaping 11 Séptémber 1947 jeung dikurebkeun makam Cigagadon, Désa Rahayu, Margaasih.Tilu taun saterusna dikurebkeun di kompleks Pemakaman Bupati Bandung di Jalan Karang Anyar, Kabupatén Bandung.
Einde citaat in het Sundanees.
Wil men mijn Nederlandse versie lezen, dan oet ik uhelaas teleurstellen en dient u zelf het één en ander maar op te zoeken, bijvoorbeeld in de Koninklijke Bibliotheek. Genoeg te vinden (met een beetje moeite).
Het graf en ereplakaat van RADEN DEWI SARTIKA Nationale Heldin - Pahlawan Nasional.


Wie was Ibu Raden Dewi Sartika.
Zij werd geboren 4 dec 1884 te Bandung en overleed op 11 sept 1947 in een noodkliniek te Cineam (nabij Tasikmalaya) en werd pas in 1951 herbegraven op de Regenten begraafplaats Makam Para Bupati Bandung. Ook zij werd het slachtoffer van de "politiek" in de roerige jaren na de Japanse capitulatie en werd van Bandung ge-evacueerd naar Ciamis.
Wegens haar voortreffende werkzaamheden op het gebied van bevordering van het onderwijs en opvoeding voor de Indonesische vrouwelijke jeugd en voorvechtster van de Vrouwen gelijkheid, kreeg zij later als dank de titel van "De Raden Kartini van West Java."
In 1936 werd haar de titel van RIDDER in de Orde van Oranje Nassau toegekend door de Ned. Indische regering voor haar vele verdiensten op genoemd gebied.
Zij volgde de lagere school te Cicalengka en meer over haar leven is te lezen op de volgende links:
http://www.biografiku.com/2011/09/biografi-dewi-sartika.html (Bahasa Indonesia)
http://www.biografipahlawan.com/2014/11/biografi-dewi-sartika.html (Bahasa Indonesia)
Hieronder enkele kranten citaten.



Aanvullende foto's van Eric Neyndorff hieronder.


Aanvullende foto's hieronder van het internet - dader onbekend. Pardonnez moi svp.

